Anafartalar Kahramanı Mustafa Kemal

[ali-haydar]

'Çanakkale zaferi Türk askerindeki ruh kudretini gösteren şayan-ı hayret (hayret edilecek) ve tebrik (kutlanacak) bir misaldir (örnektir). Emin olmalısınız ki, Çanakkale muharebesini kazandıran bu yüksek ruhtur.'

Prof. Dr. Metin KALE Osmangazi Üniv. Tıp Fakültesi

******


"Çanakkale ve Mustafa Kemal" birbirlerinden ayrı düşünülmeyecek kadar iç içedir ve Mustafa Kemal Çanakkale Savaşları denilen destanın tam ortasında yüce bir kahraman olarak belirir. O'nun, Çanakkale'de ortaya çıkışı, savaşın kaderi üzerinde son derece etkili ve tayin edici olmuştur. Bu gerçeği İngiliz general Aspinal Oglander, "Bir tümen komutanının, üç ayrı yerde, tek başına giriştiği harekâtlarla bir savaşın, hatta bir ulusun kaderini değiştirecek büyüklükte bir zafer kazandırdığı tarihte pek enderdir" sözleriyle ifade eder. Şevket Süreyya Aydemir de "Türk ulusu O'nu Kemalyeri'nde tanıyıp, Conkbayırı'nda yüceltti ve Anafartalar'ın yenilmez komutanı olarak ona içten bir saygı ve sevgiyle bağlandı" şeklinde özetler.

Mustafa Kemal, "Türk ulusunun Çanakkale'de bulduğu en gerekli insan" dı. Mustafa Kemal, dehası ve üstün komutanlık yetenekleriyle savaşın akışını değiştirmesiyle artık "Geleceğin Adamı" dır. Moorhead " Mustafa Kemal'in savaş yönetiminde gösterdiği şaşırtıcı başarılar bu tarihte başlar. Ne Liman von Sanders 'in ne de başkasının göremediğini O görmüş, Gelibolu Yarımadası'na, ancak Kocaçimen ve Conkbayırı'ndan hâkim olunabileceğini, O anlamıştı. Müttefikler (İngilizler) burayı ele geçirselerdi, bütün Boğaz'a hâkim olurlar, İstanbul'un yolu açılırdı. Küçük rütbeli (Yarbay) ama dâhi bir Türk subayının o esnada orada bulunması, Müttefikler için savaşın en acı talihsizliklerinden biri oldu" sözleri durumu özetlemeye yeter gibidir. Türkiye ve Türkleri küçümseyen ve " Kolayca yenilip yutulur" diyen dönemin İngiliz Donanma Bakanı Churchill de, Mustafa Kemal'i " Savaşın yönünü değiştiren bir kader adamı" diye tarif etme yürekliliğini göstermiştir.

Askeri teşhislerinde usta, karar vermede cesur ve hızlı, kararlarını uygulamada son derece enerjik bir komutan olarak beliren Mustafa Kemal, Çanakkale'de hem dehasının ışığını yaktı ve hem de yurdunun ve ordusunun onurunu kurtardı. O zamana kadar ne O, Çanakkale'de gördüğü hizmetin üstünde bir savaş alanı, ne de Çanakkale o değerde bir komutan bulmuştu. O'nun bu savaşlarda elde ettiği başarıları çekemeyenler "Başarı askerindir, kişiyi sivriltmeye gerek yok" derken bu zaferde komutanın üstün bir payı olduğunu gizlemeye kalktılar. Başarının askerin ve ulusun olduğu doğrudur ama, komutanın üstün bir paya sahip olduğunu Mustafa Kemal ile savaşan yabancılar bile ifade etmekten çekinmemişlerdir. Harp Mecmuası'nın kapağına "Çanakkale Kahramanı " olarak konulan resmi, dergi tam basılacağı sırada Enver Paşa 'nın emriyle çıkarılmış ve Liman von Sanders'in resmi konulmuştur. Oysa Çanakkale savunmasının ruhu Mustafa Kemal'dir. O zaman olduğu gibi yakın zamanlardan beri de Çanakkale Savaşları'nda Mustafa Kemal adı gölgelenmeye, maskelenmeye ve hatta gözlerden kaçırılmaya çalışılmaktadır hâlâ. Bazıları da Mustafa Kemal'in bu savaşlardaki rolünü küçümsemeye gayret ederler.

10 Ağustos 1915 günü yapılan Conkbayırı saldırısının öncesinde Mustafa Kemal, Arıburnu cephesinin kuzeyinde savaşırken sağındaki Anafartalar cephesi de 7 Ağustos'tan beri ateşler içinde idi. Ordu komutanı Liman Paşa'nın Conkbayırı'na saldırı emrine, "askerin yorgun olduğu" gerekçesiyle itiraz eden Albay Feyzi Bey'in yerine "Kolordu Komutanlığı yetkisiyle" Mustafa Kemal atanmıştı. İşte tam bu hengâme esnasında ordu karargâhı Mustafa Kemal'i telefona çağırır. Konuşan ordu komutanı adına Kurmay Başkanı Kazım İnanç 'tır. Mustafa Kemal ordu komutanına durumu bütün açıklığıyla anlatır, cephenin çözülmesi halinde her şeyin biteceğini söyler. Bunun üzerine ordu komutanı sordurur:

- Hiç çare kalmadı mı?

- Bütün mevcut kuvvetlerin benim komutam altına verilmesinden başka çare yoktur.

- Çok gelmez mi?

- Az gelir.

Bu noktada sorumluluğu kemal-i iftihar (üstün şeref ) ile alan Mustafa Kemal artık Anafartalar Grup Komutanı'dır ve bir saldırıyla Conkbayırı' nı ve Çanakkale' yi kurtarır. Artık İngilizlerin Çanakkale'yi geçemeyecekleri anlaşılmıştır. Mustafa Kemal'e göre "İstanbul'un kilidi Çanakkale Boğazı, Çanakkale Boğazı'nın kilidi ise Conkbayırı idi. Burayı ele geçiren İstanbul'u ele geçirecekti". Keza İngiliz çıkarma komutanı General Hamilton Conkbayırı' nı sadece Türk ordusunu değil, Almanya'yı da devirecek kaldıracın dayanağı saymaktaydı.

Bugün Çanakkale'ye bazı günlerde savaş alanlarını ve anıtları görmek için akın akın gelenler, bu savaşların gerçekten bilincinde mi acaba? Bir kuşak buraya hiçbir karşılık beklemeden gençliklerini, umutlarını ve hayallerini gömdü. "Uhdelerine tevdi edilen (kendilerine verilen) vaziye-i namus u vatanı ifa etmek için (vatanın namusunu yerine getirme görevi için)" bir adım bile geriye gitmediler. Ulus olma bilincinin ilk izleri bu Çanakkale topraklarına işte böyle kazındı. "Düvel-i Muazzama" diye korkulan Avrupa devletleri karşısında, yüzyıllarca yenik, ezik boynu bükük yaşamış bir ülke (Türkiye), bu kez onları yenik ve ezik gönderiyordu. Çanakkale'yi unutmamak yetmez, zaferin anlamını da anlamak gerekir. O anlam, Türkiye Cumhuriyeti'nin üzerine inşa edildiği ulus devlet ruhunu simgeler. İngilizler karaya ilk çıktıları 25 Nisan 1915'ten 259 gün sonra 9-10 Ocak 1916'da Gelibolu'yu, tarihlerinin en acı hezimetine ve prestij kaybına uğramış olarak terk ettiler. Bu savaşlarla Türk ulusuna bir güneş gibi doğan Mustafa Kemal artık hiç sönmeyecek olan ışığıyla bizleri aydınlatmaya devam edecektir.


CUMHURİYET